Przez ostatnie dwa tygodnie byłem na Kubie. Wpatrywałem się w Hawanę i w jej zmarszczki. Głębokie, mocne bruzdy czasu, historii i ludzkich losów. Zmarszczki, których nie da się wygładzić.

Poza turystycznym szlakiem, dreptałem długie godziny ulicami Starej Hawany i przyległych dzielnic, zadzierałem głowę, wtykałem ją w okna i w bramy podwórek. Sprawdzałem. Szukałem śladów. Śladów, które wskazywałyby zmiany. Zapowiadane zmiany. Przyjście nowego. Nic z tych rzeczy, nic nowego, wszystko stare. Po staremu. Hawana wciąż się trzyma. To znaczy wciąż chyli się ku upadkowi. Pada pod presją czasu, wilgoci, wiatrów i zwykłego, ludzkiego zaniedbania. Miejsca, które tętniły życiem gdy byłem tu ostatnim razem zabite są dyktą, walą się.  Przerośnięte krzewami i drzewami, które niczym puszcza w kambodżańskim Angkor znalazły tu sobie świetne pole do popisu. By pokazać, że to koniec. Żywa ruina. Żywa bo z ludźmi. Ci wylegają na ulice, siedzą na progach, wyglądają z okien i balkonów. Wieszają pranie, kręcą wałki na głowach, grają w domino, w piłkę, baseball, naprawiają zdezelowane, amerykańskie krążowniki czasu. Z okien paladares sprzedają pizze i wodę, soki i ryż z czarną fasolą. Jedzenie ulicy. Czekają na zmiany. Aż przyjdą.

_PTR2293

Dawna drukarnia, bez ścian, bez funkcji, bezużyteczna. Czy za rok, gdy znów odwiedzę Hawanę znajdę resztki tych zmarszczek?

W Hawanie chciałem wyśledzić JR-a, właściciela największej galerii na świecie. Artysty, który wziął ślub z ulicą i od wielu lat jej nie opuszcza. Chociaż to ostatnie zdanie nie jest do końca prawdziwe, ale miałem się o tym przekonać dopiero później. Poznałem go już jakiś czas temu, gdy w 2007 roku zaszokował cały świat klejąc na Wielkim Murze Niezrozumienia, oddzielającym Palestynę od Izraela wielkie portrety Palestyńczyków i Izraelczyków. Twarzą w twarz (Face 2 Face). Zburzył tym samym jedną z warstw Muru – Warstwę Poznania. Portrety przedstawiały takich samych ludzi, robiących to samo, oddzielonych Murem Wyznania. Zaszokował. Dał do myślenia.

W Hawanie realizował inny projekt. Mniej polityczny. The Wrinkles of the City. Zmarszczki miasta. Wraz z José Parlá, pochodzącym z Kuby artystą z USA, autorem symbolicznych grafik, towarzyszących dziełom JR. W ramach akcji, wielkie, obdarte z godności ściany hawańskich kamienic zaklejone zostały równie wielkimi  portretami równie obdartych z godności mieszkańców Królowej Karaibów, którzy pamiętają jeszcze czasy sprzed rewolucyjnego eksperymentu Fidela Castro. Tym samym, chyba pierwszy raz w historii porewolucyjnej Hawany na murach pojawił się ktoś inny, ktoś o wiele bardziej ważny od Che, Castro czy Cienfuego – zwykli ludzie, bijące serca tego miasta. Szukałem ich, ludzi, na ścianach. Trzy lata od zakończenia projektu prawie zniknęli. Zmyły ich zwrotnikowe burze, zdarły huragany, zburzyły wielkie łyżki koparek. Zniknęli w gruzach walących się ścian. I tym samym JR przegrał, opuścił hawańską ulicę. A ludzie? Zostali. Część w pamięci świadków tego artystycznego happeningu. Cześć w domach, na szybko skleconych antresolach, w leżakach i wyleniałych siennikach. Każdego roku mają coraz więcej zmarszczek i coraz mniej nadziei na zmiany.

_PTR2299-2

Chowają się w obłażących starością tynkach. Tak samo jak w chłodzie i mroku własnych domów. Habaneros…

_PTR2295

Prawie przeoczyłem te resztki pracy JR i Jose…

 

825The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Alicia_Adela_Hernandez_Fernandez

Alicia Adela Hernandez Fernández, Cuba, 2012 (c) JR & José Parlá

767The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Alfonso_Ramon_Fontaine_Batista,Cuba,_2012_

Alfonso Ramón Fontaine Batista, Cuba,2012, (c) JR & José Parlá

617The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Luisa_Maria_Miranda_Oliva

Luisa Maria Miranda Oliva, 2012, (c) JR & José Parlá

781The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Felix_Rivera_Ramirez

Felix Rivera Ramirez, Cuba, 2012, (c) JR & José Parlá

821The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Onelia_Lopez_Ruiz

(c) JR & José Parlá

550The_Wrinkles_of_The_City,_La_Havana,_Man_with_Jerry_Can

(c) JR & José Parlá

L1002982_Rafael_LORENZO_y_Obdulia_MANZANO

Rafael Lorenzo y Obdulia Manzano, Cuba, 2012, (c) JR & José Parlá

L1003236-2

Leda Antonia Machado, Cuba, 2012 , (c) JR & José Parlá

L1003208_Rolando_VICTOR_JIMENEZ_BRIGANTI

Rolando Victor Jimnez Briganti, Cuba 2012, (c) JR & José Parlá

IMG_8250_Antonio_CRUZ_GORDILLO

Antonio Cruz Gordillo, Cuba 2012, (c) JR & José Parlá

L1003023_Jose_DEL_VALLE_AGUILA_V1

José del Valle de Aguila, Cuba, 2012, (c) JR & José Parlá

 

Strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.